Təyyarələr şimşekten necə təsirlənir?

İslandiyada bir hava yolu işçisi, təyyarəyə şimşək çarpdığı anı görüntülemişti. Təyyarələr şimşəklər qarşı necə qorunur?

Halldor Gudmundsson, İslandiyada çalışdığı ofisdə Keflavik Aerodrom civarında şimşək çaktığını görmüş və yenidən çakar gözləyərək ağıllı telefonunda qeydə başlamışdı. Tam o sırada aerodromdan qalxan bir təyyarə kadraja girmiş və üzərinə ildırım düşmüşdü.

Qeyri-adi bir görünüş idi bu, amma təyyarə sıx yağış altında yoluna davam etmişdi. Bu maraqlı fotoşəkili tutan Gudmundsson isə "Eğlenceli bir görünüş idi, amma bir az qorxunc" deyə ifadə etdi duyğularını. İslandiyanın paytaxtı Reykjavik'ten Parisə səfər edən Wow Hava yolu təyyarəsi 3 Yanvarda sağlam bir şəkildə yerinə vardı.

Hava yolu spikerinin ifadə etdiyi kimi, təyyarələrə şimşək düşməsi az rast gəlinən bir hadisə deyil. O halda təyyarələr dörddəbir ton TNT patlayıcısına ekvivalent 1 milyard jullük enerji yükləməsindən necə sağlam çıxa bilir? Təqaüdçü pilot Chris Hammond, təyyarə Kabininde qucaqlayan gövdənin və daxili bölmələrin elektrik çatdıracaq amma ekipaj və sərnişinlər ilə elektron cihazları təsir etməyəcək tərzdə donandığını söyləyir.

"Təyyarənin gövdəsində metal bir şəbəkə var və hər tərəfi əhatə edən bu şəbəkə sayəsində elektrik çatdırılmış olur."



Təyyarənin yanacaq tankına əlaqələri və elektron təchizatı çöldən gələcək elektrik yükləməsinə qarşı qorumaq üçün isə zireh funksiyası görən mexanizmlər istifadə edilir. Bütün bunlar təyyarə istifadəyə girmədən əvvəl dəfələrlə testə tabe tutulur. Bunlar arasında təyyarənin gövdəsini və iç qisimlərini şimşək simülasyonlarından keçirmək də var. Hammond, Gudmundsson'un fotoşəkilini hər şeyin olması lazım olduğu kimi getdiyinin dəlili olaraq görür. Şimşək təyyarəyə burnundan təmas edib quyruq və qanad hissəsindən çıxarkən içəridəki hər şey qorunmuş halda idi. Lakin içəridəki sərnişinlər şimşəyin təsirini bir şəkildə hiss edir. Apreldə Londondakı bir təyyarəyə ildırım düşdüyündə sərnişinlər çarpma gurultusu şəklində bir səs eşitdiklərini söyləmişdi.

İllər əvvəl təyyarələr bu şəkildə səpilmiş deyildi. Hammond, San Franciscoya enmək üçün gözləyən bir təyyarədə pilotluq edərkən ildırım düşdüyünü və təyyarədəki bütün ekranların karardığını xatırlayır. Nəysə ki təyyarədə analoq cihazlar dövrəyə girmiş və bir şey olmamış, kompüter sistemi də yavaş-yavaş düzəldiyini təyyarə etibarlı bir şəkildə eniş yapabilmişti.qaynaq http://www.fizikist.com/ucaklar-simsekten-nasil-etkileniyor/