SpaceX'in Ay turizmi Musk'ın xəyallarının kənarında

Elon Musk, qəliblərin xaricinə çıxaraq düşünməyi sevir. Bütün dünya kosmos səfəri üçün mekikleri ağırlığını azaltmağa çalışarkən o tam tərsini edir.
Ardıcıl təşəbbüskar Musk'ın son hücumu, insanlara Ayın ətrafında dövr attırmak. İki varlı 'kosmos turisti' Musk'ın SpaceX şirkətinə yüklü miqdarda pul verərək verdilər belə.
Kim olduqları haqqında heç bir fikrimiz yoxdur. Tek bildiyimiz, "Hollywood ulduzlarından olmadıqları".
Elon Musk'ın yaxında 'Apollo-8'-vari bir ay səfəri edəcəyini eşitdirməsi çox da sürpriz olmaz. Kosmosun dərinlərinə kəşf etmə və koloniyalaşdırma amacındaki belə bir cəhd, Musk'ın bəhs etdiyi son hədəflərinə xəbərdar etdi.
Əsl nəfəslərimizi kesense, ağılındakı zaman çizelgesi.

Musk, 2018-ci ildə sonunda, hələ heç uçuşu test edilməmiş bir təchizatla bu səfərin yapılacağından bəhs edir.
Falcon raketləri onsuz da bir müddətdir çalışır. Dragon isə Beynəlxalq Kosmos Stansiyası və dünya arasında mekik toxuyan əməkdar bir kosmos kapsulası halına gəldi.
Ayın ətrafında dövr layihəsi, robot yük uçuşlarında alçaq orbit fırlatışlarına doğru yeni bir addım olacaq. Çox daha böyük bir raket olan Falcon Heavy, bu yaz açılışı edəcək kimi görünür.
Dragon'un ekipaj daşıyan versiyası, həyat dəstəyi ekipmanlarıyla, 2017də sonunda ilk səfərini edəcək.
İlk sınaq səfəri, insansız reallaşacaq. Beynəlxalq Kosmos Stansiyasına insanlı ilk uçuş isə 2018-ci ilin yazında keçiriləcək.
Uzun vəd edə daha çətin bir Ay missiyası üçün sistemləri uyğunlaşdırmağa çox vaxt qalmayacaq.

Dragon'un əlavə oksigen, su və yanacaq təmin edəcək modullara ehtiyacı olacaq. Beləcə kosmos turistləri ən az 6-7 gün davam edəcək səfərlərində uçuş rotalarını təmin edə biləcəklər.

Kosmos müdafiə quruluşu Planetary Akademiyasına Jason Davis bu çevrilməsi belə şərh edir:

"Apollo günlərində gediş və dönüş səfərləri ümumiyyətlə iki ya da üç gün davam edirdi. Dünyadan Ayrıldıqlarından bir həftəlik bir səfərə çıxmış olurdular.

"Bu, astronavtın alçaq orbitdəki Beynəlxalq Kosmos Stansiyasına qoyulduğu bir səfərdən fərqli olacaq, çünki bu dəfə Dünyaya sürətli dönüş kimi bir variant olmayacaq.

"Raketi atıb Aya yöneldiğinizde, geri dönmək və evə getmək mümkün olmayacaq. Yəni təxminən bir həftə, bir problem olduğu təqdirdə sizi gəlib qurtaracaq kimsənin olmadan gözləyəcəksiniz."

Musk turistlerinin bu riski anladığını və "yola çıxmadan əvvəl sıx təhsillər alacaqlarını" söyləyir.

Məşhur sahibkar hələ bunu qəbul etməsə də, bilet alan yolçularının yanlarında təcrübəli bir astronavt olmadan uçacakları bir vəziyyət təsəvvür etmək çətindir.

Əlbəttə tarix bizə kosmosdakı hər şeyin "sağa doğru hərəkət etdiyini" söyləyir. Çizelgeleri nadir tutturulabiliyor. SpaceX də bundan azad deyil.

Falcon Heavy indidən planlaşdırılan proqramın gerisində. Musk kimi biz də insanların kosmos stansiyasına nizamlı olaraq uçacağı bir dövrə çoxdan gəlmiş olacağımızı düşünürdük.

Ancaq Musk'ın söz verdiyi Marsa robot idarəli enişlər iki il təxirə salındı. İki Falcon'un arızalanması sonrası da, bir sıra peyk operatorunun atılması, irəli tarixlərə atıldı.

Yəni Ay səyahəti də ertelenirse çaşmayın.

Arxa planda həqiqətən maraqlı olan, bütün bunların NASA üçün mənası.

NASA-nın ən böyük kosmos raketi olan Space Launch System'ın (SLS) ilk uçuşunu, mürettebatlı kapsulası Orion ilə edəcəyini şərhi, bir təsadüf ola bilməz.

Bu sistemlər önümüzdəki il test üçün insansız olaraq uçurulacaq. NASA 2019'da edilməsi gözlənilən bu uçuşu insanlı olaraq etmənin yollarını araşdırır.

Bu iki bənzər layihənin az qala eyni zamanda reallaşması, maraqlı bir müqayisə yolunu aça bilər.

SLS / Orion missiyasının xərcinin milyardlara, Falcon Heavy / Dragon'unki isə yüz milyonlara bərabər gələcəyini unutmayaq.

ABŞ prezidenti Trump'ın rəhbərliyi müddətində ticarət kosmos fəaliyyətlərini genişləndirmək üçün böyük səy sərf etdiyi ifadə edilir.

Bu Ay səyahəti Trump'a düşünmək üçün bol bol vəsait verə bilər.

Ictimaiyyətdə Musk və NASA eyni səhifədə görülür. SpaceX'e əhəmiyyətli miqdarda investisiya etmiş olan NASA, Bazar ertəsi günü etdiyi şərhdə "sənaye ortaqlarının daha yüksəyə çatmasını" təqdir etdiklərini ifadə etdi.

Musk da Twitterdən "SpaceX Nasa olmadan bunları edə bilməzdi. Minnettarlığımı sözlərlə izah edə bilməm" mesajını paylaşdı.

Amma müqayisə etmək qaçınılmaz və bu anda buna şahid oluruq.

Amazonun qurucusu Jeff Bezos, təsir edici şirkəti Blue Origin üzərindən, bir müddətdir səssizcə kosmos səlahiyyəti alma arxasında.

Bezos, Falcon Heavy'e rəqib olacaq New Glenn roketini inşa edir.

Məqsəd SpaceX'inkiyle eyni. Dəyəri modeli də elə.

Cəmiyyət təşəbbüsü edilə biləcək bir işi çox daha ucuza mal etmək. Cəmiyyətin kobud nəzarət mexanizmləri və istehsal üçün ayrılan qaynaqların siyasi qərarlarla paylanması, bu cür layihələri ictimai üçün çətinləşdirir.