Ozon təbəqəsindəki dəlik bağlanmağa başladı
Elm insanları Ozon təbəqəsində Antarktida üzərində yaşanan İncəlmək azalmağa başladığına dair ilk dəqiq dəlillərə çatdıqlarını açıqladı. Kiçilən dəliyin örtdüyü səth qala Hindistanın sahəylə eyni.
Sentyabr 2015-ci ildə edilən ölçümlərdə, ozon təbəqəsindəki deşiyin 2000'dekine müqayisədə 4 milyon kvadrat kilometr ufaldığı müşahidə edildi. Bu təxminən olaraq Hindistanın sahəyə bərabər gəlir.
Delikteki daralma ən azından yarısının, OZONA zərərli kimyəvi maddələrin istifadəsinin mərhələli olaraq azaldılması sayəsində reallaşdığı düşünülür. Dəliyin xüsusilə Antarktida qitəsi üzərində meydana gəlməsinin səbəbi isə həddindən artıq soyuq hava və bölgəyə düşən günəş şüalarının intensivliyi.
İngilis elm insanları Antarktikanın təxminən 10 kilometr üzərindəki ozon təbəqəsinin diqqətə çarpan şəkildə inceldiğini ilk olaraq 1980-ci illərin ortalarında müşahidə.
1986-cı ildə ABŞ-lı elm insanı Susan Solomon, kloroflorokarbon (CFC) qazlarının ozon təbəqəsinə zərər verdiyini sübut etmişdi. Bu qazlar saç spreylerinde buzdolaplarına və klimalara qədər bir çox sahədə istifadə edilir.
1987-ci ildə imzalanan Monreal protokolüyle CFC qazlarının istifadəsinə istiqamətli qatı tədbirlər gətirilmişdi.
2000-dən etibarən bu qazların istehsalı ciddi şəkildə düşdü. CFC qazlarının atmosferdəki ömrünün 50-100 il olduğu təxmin edilir. Hazırda stratosferdə (atmosferin 2. layı) olan CFClerin zaman içində tamamilə yox olmasıyla, ozon təbəqəsindəki deşiyin daha da ufalacağı təxmin edilir.
'Vulkanik fəaliyyətlər dəliyi böyüdür'
Araşdırmanı icra edən qrup, 2015-ci ilə oktyabr ayında ozon təbəqəsindəki deşiyin rekord səviyyəyə çatdığına dair tapıntıların isə o dövrdəki vulkanik fəaliyyətlərdən qaynaqlandığını ifadə etdi.
Şili'deki Calbuco Yanardağı gçeen il Aprel ayında 43 il aradan sonra yenidən fəaliyyətə keçmişdi.
Canlıların, günəşin ultrabənövşəyi şüalarını zərərindən qorunmasını təmin edən ozon təbəqəsinin incəlməsi dəri xərçəngi və katarakt hadisələrinin artmasına səbəb olduğu kimi, heyvanlar və bitkilər üçün də təhlükə yaradır.
Mənbə: BBC Türkçe
Elm insanları Ozon təbəqəsində Antarktida üzərində yaşanan İncəlmək azalmağa başladığına dair ilk dəqiq dəlillərə çatdıqlarını açıqladı. Kiçilən dəliyin örtdüyü səth qala Hindistanın sahəylə eyni.
Sentyabr 2015-ci ildə edilən ölçümlərdə, ozon təbəqəsindəki deşiyin 2000'dekine müqayisədə 4 milyon kvadrat kilometr ufaldığı müşahidə edildi. Bu təxminən olaraq Hindistanın sahəyə bərabər gəlir.
Delikteki daralma ən azından yarısının, OZONA zərərli kimyəvi maddələrin istifadəsinin mərhələli olaraq azaldılması sayəsində reallaşdığı düşünülür. Dəliyin xüsusilə Antarktida qitəsi üzərində meydana gəlməsinin səbəbi isə həddindən artıq soyuq hava və bölgəyə düşən günəş şüalarının intensivliyi.
İngilis elm insanları Antarktikanın təxminən 10 kilometr üzərindəki ozon təbəqəsinin diqqətə çarpan şəkildə inceldiğini ilk olaraq 1980-ci illərin ortalarında müşahidə.
1986-cı ildə ABŞ-lı elm insanı Susan Solomon, kloroflorokarbon (CFC) qazlarının ozon təbəqəsinə zərər verdiyini sübut etmişdi. Bu qazlar saç spreylerinde buzdolaplarına və klimalara qədər bir çox sahədə istifadə edilir.
1987-ci ildə imzalanan Monreal protokolüyle CFC qazlarının istifadəsinə istiqamətli qatı tədbirlər gətirilmişdi.
2000-dən etibarən bu qazların istehsalı ciddi şəkildə düşdü. CFC qazlarının atmosferdəki ömrünün 50-100 il olduğu təxmin edilir. Hazırda stratosferdə (atmosferin 2. layı) olan CFClerin zaman içində tamamilə yox olmasıyla, ozon təbəqəsindəki deşiyin daha da ufalacağı təxmin edilir.
'Vulkanik fəaliyyətlər dəliyi böyüdür'
Araşdırmanı icra edən qrup, 2015-ci ilə oktyabr ayında ozon təbəqəsindəki deşiyin rekord səviyyəyə çatdığına dair tapıntıların isə o dövrdəki vulkanik fəaliyyətlərdən qaynaqlandığını ifadə etdi.
Şili'deki Calbuco Yanardağı gçeen il Aprel ayında 43 il aradan sonra yenidən fəaliyyətə keçmişdi.
Canlıların, günəşin ultrabənövşəyi şüalarını zərərindən qorunmasını təmin edən ozon təbəqəsinin incəlməsi dəri xərçəngi və katarakt hadisələrinin artmasına səbəb olduğu kimi, heyvanlar və bitkilər üçün də təhlükə yaradır.
Mənbə: BBC Türkçe
Yorumlar
Yorum Gönder